درخواست باران از طریق نماز باران از خداوند، یک درس توحیدی و توجه دادن به قدرت و رحمت الهی است، زیرا در خشکسالی و قحطی و بیآبی، از دست هیچکس، کاری بر نمیآید، تنها خداست که میتواند با فرستادن ابرهای بارانزا، رحمت خویش را بر سر مردم بگسترد.
خداوند میفرماید: «قل ارایتم ان اصبح ماؤکم غورا فمن یاتیکم بماءمعین؟»؛ [۱]بگو:اگر آب شما بخشکد، چه کسی برای شما آب گوارا میآورد؟
علت نیامدن باران
گاهی بیبارانی، نتیجه معاصی مردم و نوعی عقوبت و تنبیه الهی است.
← غضب خدا
رسول خدا -صلیاللهعلیهوآله- فرموده است: وقتی خداوند بر امتی غضب کند و عذاب بر آنان نفرستد، نرخها گران میشود و عمرها کوتاه میگردد، تجار سود نمیبرند و درختها میوه نمیدهند و نهرها پر آب نمیشود و باران از مردم قطع میشود و اشرار برآنان تسلط مییابند. [۲]
← ظلم حُکّام
در حدیث دیگری، امام صادق -علیهالسلام- فرموده است:
«…و اذا جار الحکام فی القضاء امسک القطر منالسماء.»؛ [۳]هر گاه زمامداران و حاکمان، در دادرسی ستم کنند، باران از آسمان قطع میشود.
← گناهان
طبق روایات، شیوع گناه، کفران نعمت، منع حقوق، کمفروشی، ظلم و حیله، ترک امر به معروف و نهی از منکر، ندادن زکات و… نیز، گاهی سبب قطع باران میشود. [۴]
باعث نزول باران
در حدیث آمده: حضرت سلیمان با اصحاب خود برای نماز باران بیرون میرفت.
در راه، به مورچهای برخورد که یکی از پاهایش را به آسمان بلند کرده و میگوید: خدایا! ما مخلوقات ضعیف تو هستیم و آزروزی تو بینیاز نیستیم، پس به سبب گناهان بنی آدم، ما را به هلاکت مرسان.
حضرت سلیمان -علیهالسلام- به اصحاب خود فرمود: برگردید! همانا بخاطر دعای غیر خودتان سیراب شدید!…. [۵]
پس خیلی هم نباید مغرور بود، خداوند گاهی به خواسته مورچهای، رحمت خود را بر بندگان نازل میکند.
حتی گاهی دعای کافری چون فرعون را میپذیرد و باران و فراوانی آب را عطا میکند.
در حدیث است از قول امام صادق -علیهالسلام- که یاران فرعون از کاهش آب نیل پیش او سخن گفتند و اظهار کردند که این باعث هلاکت ما خواهد شد، فرعون از آنان خواست که آن روز برگردند.
شب که شد، به میان رود نیل رفت و دست به سوی آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! میدانی که میدانم، که جز تو، کسی توان آب آوردن ندارد، پس به ما آب بده.
صبح که شد، رود نیل فوران زد و سرشار از آب شد. [۶]
کیفیت نماز باران
نماز باران مثل نماز عید، دو رکعت است و رکعت اول، پنج قنوت و رکعت دوم چهار قنوت دارد و بهتر است که با جماعت خوانده شود.
← دعای قنوت نماز باران
در قنوتها، هر دعایی میتوان خواند، ولی بهتر است دعایی خواندهشود که در آن، از خداوند، طلب باران شده باشد و قبل از هر دعا، صلوات بر پیامبر و آلش فرستاده شود.
← بلند خواندن سوره حمد
مستحب است که حمد و سورهاش بلند خوانده شود.
← مستحبات قبل از نماز باران
از آنجا که این نماز، برای جلب رحمت پروردگار است، در مستحبات آن اموری ذکر شده که همه، حالت رقت و زاری و نیاز بندگان را میرساند و جلب رحمت میکند، از جمله: مردم سه روز، روزه بگیرند و روز سوم به صحرا روند و نماز بخوانند.
زیر آسمان جمع شوند.
پا برهنه باشند، مردم، منبر را با خود به صحرا ببرند، مؤذنها هم همراه باشند.
پیران و کودکان و چهارپایان را هم با خود ببرند، بچهها را از مادران جدا کنند تا صدای گریه و ضجه زیاد شود.
مانع بیرون رفتن کفار همراه خود شوند، امام جماعت و مردم، در کمال خشوع و وقار و درخواست، به بیابان بیرون روند، جای پاکی را برای نماز، انتخاب کنند. [۷]
← مستحبات بعد از نماز باران
و نیز، وقتی نماز به پایان رسید، پیشنماز به منبر رود، و عبای خود را واژگونه یا پشت و رو بر دوش افکند، با صدای بلند، صد بار تکبیر بگوید، رو به مردم سمت راست کرده، صد بار بلند، سبحان الله بگوید، سپس به مردم طرف چپ روی کرده و صد بار با صدای بلند، لا اله الا الله بگوید، مانعی ندارد که مردم هم با صدای بلند، این شعارها را بدنبال پیشنماز، تکرار کنند، چرا که رحمت و مغفرت را بهتر جلب میکند.
آنگاه، امام جماعت و مردم، دست به دعا بردارند، و بسیار التماس و دعا کنند و بنالند و بخواهند، و امام جماعت، خطبه بخواند و از خداوند، طلب باران کند.
و بهتر است از خطبه هایی که از معصومین -علیهالسلام- نقل شده استفاده شود.
مانند آنچه از حضرت امیر -علیهالسلام- (الحمد لله سابغ النعم…) [۸] [۹]و امام سجاد -علیهالسلام- (اللهم اسقنا الغیث….). [۱۰] نقل شده است.